Dönüştürücü Liderlik ve Mekanizmaları
“Hayatta kalacak olanlar en güçlü veya en zekiler değil, değişimi en iyi yönetenebilenlerdir.”
Charles Darwin
Dönüşüm, temelde varlığını sürdürmek, hedeflediği vizyonu gerçekleştirmek için kurumların vazgeçilmez aracı.
Çalışma hayatının neredeyse tamamını dönüşüm projelerinin içinde yer alarak ve liderlik ederek geçiren bir profesyonel olarak, tanıklık ettiğim ve bizzat çıkartmış olduğum dersleri temel alarak önerilerimi paylaşmak isterim.
Dönüşüm huzur bozan bir yolculuk 😉 Alışkanlıklarımız değişmek durumunda. İş yapma şeklimiz, kullandığımız araçlar, belki becerilerimiz de dönüşmek durumunda. Kolay değil …
Bu yazıdaki amacım, kendi deneyimlerimden yola çıkarak, dönüşüme liderlik edenlere ışık tutmak, dönüşümün temel mekanizmalarını özet bir şekilde ele almak.
Lider
Dönüşümün en temel aktörü lider, dönüşümü yönetmek ve amaçlanan hedefe ulaşmak için başa getirilen veya değişim başlatan kişi olarak ele alınabilir.
Liderin bilgi, tecrübe ve görmüş-geçirmişlik gibi temel yetkinliklere sahip olmasının yanısıra hedefe/ vizyona samimiyetle inanması, çevresindeki kişi ve tamamlayıcı mekanizmaları harekete geçirmesi, dönüşümün sahiplenilmesi için etkin adımların atılmasını sağlamak için hayati öneme sahip. Diğer deyişle dönüşmek gerektiği için dönüşüme liderlik etmek değil, kurum içi ve kurum dışı paydaşları bir bütün olarak ele alıp dönüşümün getireceği faydayı, yaratacağı değeri içselleştirerek hareket eden liderlik ile esasen dönüşüm yolculuğunun önemli bir kısmı alınmış oluyor.
Bilgi, tecrübe ve diğer tamamlayıcı yetkinliklere ise doğru soruları sorabilmek, buna göre çıkarımları yapıp alternatifleri belirlemek ve mevcut parametrelerle en iyi kararı verebilmek için ihtiyaç var. Yanısıra, riskleri etkin şekilde yöneten, zorlukları fırsata çevirebilen, insiyatif alabilen, açık fikirli, dinleyen, delege edebilen, insiyatif almak isteyenin önünü açan, iletişimi güçlü olan lider, zorlu dönüşüm yolculuğunun daha rahat bir şekilde gerçekleşmesini de sağlayacaktır.
Ekip
Dönüşümün diğer önemli mekanizması ise bu yolculukta birlikte çalışacağınız ekip. Liderin doğru yetkinlik ve kişiliklere sahip insanlarla dönüşümü yürütmesi, hem kurumun hem de çalışanların başarılı bir şekilde istenen hedefe ulaşmalarını büyük ölçüde güvenceye alır. Liderin yolculuk boyunca kendi ile aynı tempoda hareket kabiliyeti olan, öngörülü, hedefe odaklanmış, işinde uzman profesyonellere ve iç çatışmalardan uzak durabilen uzlaşmacı ve işbirlikçi kişiliklere ihtiyacı vardır.
Kendi deneyimlerimde gördüğüm, demokrasi çoğunlukla iyileştirici ve geliştirici bir yol olmasına rağmen, yapılacaklar, atılması gereken adımlar veya hedefler konusunda sürekli ikna etmeye çalıştığınız kişilerin size destekten çok köstek olduğudur. Bu durumda, sizinle aynı yola girmeye ikna edemediğiniz, uzlaşmacı ve işbirlikçi kimlikten çok eleştirel bakış açısını benimseyen veya devamlı kendi egosunu besleme ihtiyacında olanlar ile tereddütsüz yollarınızı ayırmanız dönüşüm programının başarısı için en hayırlı olandır.
Yanısıra, dönüşüm yolculuğunda sizinle beraber hareket edecek ekibin mümkün olduğu kadar küçük ancak yetkinlikleri, teknik bilgileri yüksek seviyede olan profesyonellerden oluşması, ekibin yönetimini kolaylaştırıp, etkinliğini artıracaktır.
İletişim
Dönüşüm projelerinin üyesiyken veya lideriyken, iletişim problemlerinin sağlıklı giden işleri nasıl açmaza soktuğunu, buna rağmen yapıcı ve dürüst iletişimle en kritik problemlerin hızlı ve etkin şekilde çözümlendiğini deneyimledim.
Liderin paydaşlar açısından oluşturduğı algı, kurduğu iletişim ile iyileşiyor veya kötüleşebiliyor. İşinde çok iyi, doğru olanı yapmaya çalışanların iletişim problemleri nedeniyle nasıl kaybedildiğine şahitlik oldum ve şahsen deneyimledim.
Bu bakımdan dönüşüm yolculuğuna başlarken bir iletişim planı hazırlamanız, planlar ve yürütülmekte olan çalışmalarlar ile ilgili gidişatı şeffaf şekilde ve düzenli olarak kurumdaki ilgili paydaşlar ile paylaşmanız size olan desteği artırmakla beraber, dönüşümün sahipliğini de geliştirecektir.
Yanısıra, yine dönüşüm programı için önem arzeden paydaşlarla bire bir ilişkiler geliştirmeniz de kendinizi daha iyi ve rahat ifade etmenize yol açarak daha iyi anlaşılmanıza olanak sağlar.
Kontrol ve Denetim
Dönüşüm programlarını yürütürken çıkardığım önemli derslerden biri de “varsaymamak”.
Programın planlanan ilke ve prensiplere göre yürüdüğünü varsaymamalısınız. Bu amaçla, dönüşüm programında belli kontrol noktaları belirlemek, bu kontrol noktalarında prensiplerin olması gerektiği gibi çalıştığını denetlemek veya 3. göz kontrolları ile değerlendirmeleri alarak, yoldan sapan bir durum oluşmuşsa zamanında önlem almak, programın başarı kriterlerine uygun şekilde gerçekleşmesinde önemli fayda yaratacak, programda geri dönüş, ilave maliyet ve zaman aşımı gibi riskleri berataraf edecektir.
Dönüşüm programları, kapsamlarına göre kurum içi ve dışı farklı paydaşları ve mekanizmaları içerebilirler. Ancak yukarıda bahsettiklerim her dönüşüm programında illa olması gerekenlerdir. Bu olmazsa olmazları kısaca özetlemeye çalıştım.
Bu vesile ile dönüştürmek üzere kolları sıvamış olanlara kolaylıklar ve başarılar diliyorum.
Saygı ve Sevgiyle
Seda Tekin
